นิทานก่อนนอนสอนลูก

นายพรานผู้ขมังธนูกับราชสีห์

กาลครั้งหนึ่งในป่าอันเป็นที่อยู่ของบรรดาสรรพสัตว์ ได้มีพรานป่าผู้ขมังธนูคนหนึ่งเข้ามาล่าสัตว์ ทำให้สัตว์ทั้งหลายพากันเตลิดหนีด้วยความตกใจกลัว ยกเว้นพญาราชสีห์ผู้เป็นเจ้าป่าเพียงตัวเดียวเท่านั้น ที่ใจกล้าไม่ยอมหนีทำท่าจะกระโจนเข้าต่อสู้กับนายพราน

“ช้าก่อน” นายพรานร้องห้าม “ข้าจะส่งทูตไปเจรจากับเจ้า”

นายพรานยิงลูกศรไปถูกชายโครงของราชสีห์ผู้เป็นเจ้าป่า รู้สึกเจ็บปวดส่งเสียงร้องโหยหวน แล้ววิ่งเตลิดเข้าไปในดงไม้ทึบ เมื่อหมาจิ้งจอกตัวหนึ่งเห็นเจ้าป่าวิ่งเตลิดหนีมาจึงรีบเข้าไปสอบถาม

“ข้าเห็นท่านกำลังจะต่อสู้กับนายพรานไม่ใช่หรือ แล้วเหตุไฉนจึงหนีมา ทำไมไม่ขับไล่ศัตรูของพวกเราออกไปจากป่า”

“เจ้าอย่ามายุ่งซะให้ยากเลย” ราชสีห์ตอบด้วยความครั่นคร้าม “แต่ทูตของมันยังทำให้ข้าต้องเจ็บปวดถึงเพียงนี้ แล้วผู้ที่เป็นเจ้านายของทูตจะมีฤทธิ์ขนาดไหน”

นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า

ผู้โง่เขลาย่อมไม่สามารถพิจารณาแยกแยะได้ว่าสิ่งใดคือเรื่องจริงและสิ่งใดคือกลลวง

ชาวประมงกับปลา

ชาวประมงคนหนึ่งออกไปหาปลาที่แม่น้ำแห่งหนึ่ง ในตอนแรกเขานำขลุ่ยขึ้นมาเป่าโดยคิดว่าจะหลอกให้ปลาผุดขึ้นมาเต้นรำฟังเสียงขลุ่ยจนเผลอตัวแล้วจึงค่อยจับเอามาเป็นอาหาร แต่กลับไม่มีปลาสักตัวเดียวผุดขึ้นมาให้เห็น ดังนั้นชาวประมงจึงทอดแหเหวี่ยงลงไปในน้ำ ปรากฏว่า มีปลาติดมาเป็นจำนวนมาก พวกปลาพากันกระโดดไปมาอยู่ในร่างแห

“พวกเจ้านี่แปลกจริง” ชาวประมงกล่าว “เมื่อข้าเป่าขลุ่ยให้ฟังกลับพากันสงบนั่ง ครั้นติดอยู่ในร่างแหจึงชวนกันเต้นรำเป็นที่สนุกสนาน คราวต่อไปช้าไม่จำเป็นต้องนำขลุ่ยติดมาด้วยอีกแล้ว”

นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า

สิ่งหนึ่งสิ่งใดก็ตามเมื่อนำมาใช้อย่างสมคุณค่าจึงจะบังเกิดผล

การถนอมชีวิต

เย็นจื้อถามว่า “การถนอมชีวิตนั้นทำอย่างไร”

กวนจุงตอบว่า “การถนอมชีวิตคือการอยู่อย่างไม่ต้องควบคุม ไม่กดดัน และไม่จำกัดขอบเขต”

กวนจุงอธิบายต่อไปอีกว่า “หู อยากฟังอะไร ก็ปล่อยให้ฟัง จมูก ปาก ร่างกาย และใจ ต้องการอะไร ก็จงสนองความต้องการของมัน ถ้าคุณปฏิเสธ ก็แสดงว่าคุณไปจำกัดขอบเขตของมัน คุณไปจำกัดธรรมชาติของมนุษย์ ก็จะทำให้เคร่งเครียดตลอดเวลา ถึงคุณจะมีชีวิตอยู่ถึงร้อยปี พันปี ก็ไม่เชื่อว่า ถนอมชีวิต”

นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า

จงอย่าฝืนธรรมชาติ

คนไถดินและสุนัขป่า

คนไถดินคนหนึ่งปลดคันไถที่เทียมวัวของเขาออกและพาวัวไปดื่มน้ำ ในขณะที่เขาไม่อยู่

สุนัขป่าหัวโซตัวหนึ่งปรากฏตัวขึ้น มันเดินไปที่คันไถและเริ่มกัดแทะสายหนังทั้งหลายที่ผูกไว้กับแอก  ขณะที่เคี้ยวสายหนังอย่างสิ้นหวัง เพราะรู้ว่านั่นไม่ใช่อาหาร สุนัขป่าก็เข้าไปติดอยู่ในคันไถและพยายามดิ้นรนให้เป็นอิสระด้วยความหวาดกลัวจนบางครั้งดูราวกับว่ามันกำลังเดินลากคันไถไถดินอยู่  เมื่อคนไถดินกลับมาถึงและเห็นว่าเกิดอะไรขึ้น เขาก็ร้องว่า “อา ! เจ้าหมาแก่แสนเลว ข้าหวังว่าคราวนี้เจ้าคงกลับตัวเลิกขโมยและหันมาทำงานให้ข้าด้วยความซื่อสัตย์ได้”

นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า

การที่ทำอะไรโดยขาดสติอาจจะทำให้เราเสียเปรียบผู้อื่นได้